Paritaire comités en cafetariaplannen: een match?

De populariteit van het cafetariaplan blijft in sneltempo toenemen. De kans om fietslease fiscaalvriendelijk te financieren met de eindejaarspremie of vakantiedagen te kopen met de cash bonus, doet geen monden meer openvallen. Meer dan 70% van de Belgische werknemers geeft ondertussen aan dat ze het belangrijk vinden om zélf hun loonpakket in te vullen. Maar de paritaire comités, die schuiven (momenteel) nog niet mee aan tafel voor het cafetariaplan. Hieronder geven we een duidelijk overzicht welke invloed je paritair comité heeft op je beslissing voor de invoering van een cafetariaplan.

Wat zijn paritaire comités? Een spoedcursus!

Een paritair comité (of afgekort ‘PC’) is een orgaan dat is samengesteld uit een gelijk aantal vertegenwoordigers van werkgeversorganisaties (VBO, UNIZO, UCM, Boerenbond) en vakbonden (ACV, ACLVB, ABVV). Ze werden in 1968 opgericht om ondernemingen met gelijkaardige activiteiten te groeperen en o.a. akkoorden te sluiten die bindend zijn voor de hele sector (bv. minimumlonen). Zo bestonden er op 1 januari van dit jaar 100 verschillende paritaire comités en 64 paritaire subcomités die elk hun eigen sectorspecifieke regels hebben. 

Om te weten onder welk paritair comité jouw bedrijf ressorteert, dien je dus rekening te houden met de activiteiten van je bedrijf. Maar er is méér: wanneer je als werkgever zowel arbeiders als bedienden tewerkstelt, kan je mogelijks onder twee verschillende paritaire comités vallen (de PC’s die starten met een ‘1’ wijzen op een arbeiderspopulatie en de ‘2’ staat voor bedienden. De ‘3’ staat dan weer voor een verzameling van beiden).

Paritaire comités, eindejaarspremies en cafetariaplannen

De heilige drievuldigheid? Nog nét niet…

Naast het bepalen van de minimumlonen (of “barema’s”), houdt het paritair comité ook de pen vast als het gaat over eindejaarspremies (of “dertiende maand”). Zo wordt o.a. het al dan niet verplicht invoeren van een eindejaarspremie, de berekeningswijze, het tijdstip en manier van toekenning bepaald door het paritair comité. 

En net daar wringt het schoentje. Veel sectorale akkoorden (of “cao’s”) bepalen van oudsher immers dat eindejaarspremie uitbetaald moeten worden in ‘geld’. Een uitbetaling van een eindejaarspremie op een andere manier is dan ook -volgens de letter van het akkoord- niet mogelijk. En gezien deze sectorale akkoorden hoger staan in de “hiërarchie van de rechtsnormen” dan bv. een individuele arbeidsovereenkomst of een gebruik binnen de onderneming, kan een bedrijf niet van afwijken van de geldelijke uitbetaling van een eindejaarspremie.

Dit zorgt ervoor dat in veel traditionele sectoren de (zwaar belaste) eindejaarspremie niet als een budget kan dienen in het cafetariaplan. Een jammere zaak, gezien het cafetariaplan een heel populair instrument is geworden om werknemers zélf een deel van hun loonpakket te laten invullen, zonder dat dit de loonkost voor de werkgever verhoogd. 

In de sectoren waar de eindejaarspremie verplicht in geld dient uitbetaald te worden, merken we wel dat er een trend ontstaat om (beperkte) bonussen toe te kennen als budget in het cafetariaplan. Hetzelfde geldt voor sectoren die geen eindejaarspremie kennen. Zo kunnen deze werknemers (veelal arbeiders) toch nog een budget inzetten om vakantiedagen, IT materiaal of fietslease te kiezen in het cafetariaplan. Kiezen ze finaal geen van de voordelen in het cafetariaplan, wordt de bonus alsnog in cash uitbetaald.

Brengt de toekomst raad?

Een toenemend aantal sectoren (zoals PC 100, 200, 307, 316, 329, 336, 341,..) wordt echter wel bewust van het belang van een flexibel loonpakket. Een loonpakket dat inspeelt op de persoonlijke noden van een werknemer kan immers een belangrijk argument zijn om voor een bepaalde werkgever te (blijven) kiezen. Tegen de achtergrond van de alom bekende war-for-talent die in quasi elke sector woedt, is een aantrekkelijk loonpakket dus geen overbodige luxe. 

Deze vaststelling heeft recent geleid tot enkele concrete voorstellen om cafetariaplannen een wettelijke basis te geven. Een ‘cafetariaplanwet’ is er namelijk op dit moment nog niet. Een wet zou nochtans een doorbraak betekenen voor talloze werkgevers en werknemers, aangezien een wettelijke bepaling voorrang heeft op een akkoord gesloten binnen het paritair comité.

Payflip volgt alvast de ontwikkelingen rond cafetariaplannen en eindejaarspremies op de voet!

‍

Indien je vragen hebt over hoe een cafetariaplan of eindejaarspremie precies in z’n werk gaat binnen jouw paritair comité, neem dan gerust contact op met een Payflip expert via maura@payflip.be.